Kaartenbank

De website van de Kaartenbank is in januari 2014 gelanceerd. Op de website staat een index met circa 30.000 titels van kaarten waarop taal- of cultuurverschijnselen in de Lage Landen zijn getekend. Bij ongeveer de helft van de titels kan men direct doorklikken naar een scan van de kaart; op termijn zal een dergelijke link bij alle kaarttitels worden toegevoegd. Hiermee vormt de Kaartenbank het eerste actuele overzicht van gepubliceerde en ongepubliceerde dialectkaarten en etnologische kaarten. Een deel van de in de Kaartenbank opgenomen kaarten is geproduceerd door het Meertens Instituut of zijn voorganger. Sterker nog: het Dialectenbureau werd in 1930 opgericht met de uitdrukkelijke opdracht een taalatlas van het gehele Nederlandse taalgebied samen te stellen. Vanaf 1931 werden hiertoe dialectvragenlijsten rondgestuurd. Nadat het Dialectenbureau was uitgebreid met het Bureau Volkskunde (1934) en het Bureau Naamkunde (1946), gingen ook deze afdelingen vragenlijsten uitzenden. Een deel van de antwoorden op de in totaal 227 uitgezonden enquêtes is in de loop van de jaren verwerkt in diverse taalatlassen en in één volkskundeatlas – alle kaarten uit deze atlassen zijn te vinden in de Kaartenbank. Via de Kaartenbank kan men de antwoorden op de vragenlijsten over kabouters en offers voor mooi weer vinden. In een apart crowdsourcingproject worden momenteel de antwoorden van alle andere vragenlijsten gedigitaliseerd; op termijn zullen deze worden toegevoegd aan de Kaartenbank. Rond 2000 heeft het Meertens Instituut opnieuw aan de wieg gestaan van drie omvangrijke taalatlassen, ditmaal met fonologische, morfologische en syntactische verschijnselen. Ook die atlassen zijn opgenomen in de Kaartenbank. In de bibliotheek van het Meertens Instituut liggen al decennialang tweeduizend ongepubliceerde kaarten. Deze komen nu voor het eerst via de Kaartenbank voor iedereen beschikbaar. Vijfhonderd ervan zijn getekend door de Leidse taalkundige G.G. Kloeke, die samen met zijn Belgische collega Grootaers in 1926 een grondkaart van het Nederlandse taalgebied ontwierp. Kloekes unieke nummering van de onderzoeksplaatsen wordt nog steeds door alle Nederlandstalige dialectologen gebruikt. Daarnaast zijn op de Kaartenbank 1835 ongepubliceerde kaarten te vinden die in de eerste helft van de twintigste eeuw door de Nijmeegse dialectoloog J. van Ginneken zijn getekend, naast 50 kaarten van voornaamwoorden, getekend door Van Ginnekens leerling P.J. Peters, en 24 kaarten met verkleinwoorden van de Vlaamse taalkundige W. Pée, die wel eerder, in 1936, zijn gepubliceerd. Tot slot bevat de Kaartenbank een groot aantal kaarten die her en der in tijdschriften en bijzondere publicaties zijn verschenen. (bron: http://www.meertens.knaw.nl/kaartenbank)